Historia

turekmDziś przypada 340. rocznica Wiktorii Wiedeńskiej. 12 września 1683 roku koalicja sprzymierzonych wojsk chrześcijańskich pod wodzą polskiego króla Jana III Sobieskiego pokonała armię turecką oblegającą Wiedeń.W Radzyniu Podlaskim mamy specyficzną pamiątkę bitwy pod Wiedniem: na korpusie głównym Pałacu Potockich znajduje się rzeźba Turka - niewolnika.
To forma upamiętnienia zasług wojennych przodków właścicieli, podkreślenia heroiczności rodu.

mecenat radzyn okladka wiz 230518 2W Radzyńskim Ośrodku Kultury można zakupić pięknie wydaną książkę "Mecenat dawnych właścicieli Radzynia Podlaskiego a rozwój centrum kulturalnego na Podlasiu w połowie XVIII wieku". Publikacja zawiera materiały z konferencji, zorganizowanej w Radzyniu w 2019 r. przez Związek Rodu Kątskich, radzyński Oddział Archiwum Państwowego oraz Urząd Miasta Radzyń Podlaski.

konstytucja3"Dzięki działalności m.in. Stanisława Kostki Potockiego i Ignacego Potockiego Polska jako pierwszy kraj w Europie otrzymała nowoczesną konstytucję". To zdanie pochodzi z Wikipedii i najprościej określa rolę dwóch postaci bardzo ściśle związanych z Radzyniem.

Mikołaj Cebulka pierwszy właściciel Pustkowia nad Białką

Ziemia radzyńska do historii wkroczyła mocnym i pięknym akcentem. Król Władysław Jagiełło dokumentem wydanym 14 kwietnia 1415 roku w Kaliszu nadał "pustkowie nad rzeką Białką" Mikołajowi Cebulce herbu Cielepała z Czechowa. Tą datą ziemie, na których leży m.in. Radzyń Podlaski, weszły na stałe do historii. Kim był właściciel "Białki Niżnej" (potem zwanej Kozimrynkiem i wreszcie Radzyniem), któremu zawdzięczamy początek osadnictwa na naszych ziemiach, inicjator parafii, fundator pierwszego kościoła? Mówiąc najkrócej: wielkim człowiekiem.

Rawicz herb założyciela Radzynia Grota z OstrowaW ostatnim dniu marca Radzyń Podlaski obchodzi 555. rocznicę nadania praw miejskich. 31 marca 1468 przywilejem nadanym przez Kazimierza Jagiellończyka Radzyń został lokowany na prawie magdeburskim. Od tego momentu liczy się jego historia. Nadanie praw miejskich zawdzięczamy Grotowi z Ostrowa herbu Rawicz. Zapisał się on z tej racji złotymi zgłoskami w dziejach naszej miejscowości, choć krótko nią władał - dzierżawił tutejsze włości zaledwie kilkanaście lat (1460-1473)

555 latRadzyń otrzymał prawa miejskie 555 lat temu - 31. marca 1468 roku. Przypomnijmy okoliczności historyczne tego wydarzenia.

555 lat temu...
Jest rok 1468. Na tronie zasiada Kazimierz Jagiellończyk (1427-1492) - jeden z najaktywniejszych polskich władców. W latach 1454-1466 prowadził wojnę z Zakonem Krzyżackim (tzw. trzynastoletnią), zakończoną II pokojem toruńskim, na mocy którego Korona po 158 latach odzyskała Pomorze Gdańskie. To ułatwiło rozwój gospodarczy kraju. Władca przyczynił się do wzmocnienia znaczenia szlachty. W 1468 roku odbył się w Piotrkowie najstarszy sejm walny koronny „dwuizbowy”, na którym zebrali się król, członkowie rady oraz posłowie, wybrani na sejmikach. Ta data to początek parlamentaryzmu w Polsce.

potocki eustachy 2W lutym 1768 roku zmarli ówcześni właściciele radzyńskiego pałacu – Marianna i Eustachy Potoccy. Ona odeszła do Pana 20 lutego, on cztery dni później - 24 lutego. Za ich czasów Radzyń był małą metropolią, punktem rozpoznawalnym na kulturalnej mapie Europy. Niestety, złoty okres Radzynia nie trwał długo. Po przedwczesnej śmierci małżonków dalsze losy rodziny i Polski nie pozwoliły rezydencji i miastu powrócić do dawnej świetności i roli, jaką pałac pełnił w II połowie XVIII wieku.

powstanie mogiłaPowstanie Styczniowe – narodowy zryw wolnościowy z 1863 r. jest dla Radzynia Podlaskiego ważnym wydarzeniem. Świadczą o tym zarówno historyczne pamiątki – mogiła powstańców przy ul. Powstańców Styczniowych, groby uczestników Powstania Styczniowego na cmentarzu parafialnym, krzyż z kaplicy Pana Jezusa w kościele Świętej Trójcy, przy którym idący do powstania składali przysięgę, ale także upamiętnienia: imię Bohaterów Powstania Styczniowego nadane Szkole Podstawowej nr 1, nazwy ulic: Powstania Styczniowego, Powstańców Styczniowych, Bronisława Deskura, Romualda Traugutta, Karola Krysińskiego.

555lat radzyniaW roku 2023 Radzyń Podlaski obchodzi 555. rocznicę uzyskania praw miejskich. Z tej okazji Radzyński Ośrodek Kultury przygotował szereg inicjatyw mających na celu uczczenie tego jubileuszu (więcej szczegółów już wkrótce). Powstało też logo, które przez cały rok będzie firmowało rocznicowe wydarzenia.

lipiński216 grudnia 1861 r. w Urłowie (dzisiejsza Ukraina) zmarł genialny wirtuoz skrzypiec urodzony w Radzyniu Podlaskim. Był największym polskim kompozytorem przed Chopinem i - obok niego - najpopularniejszym w XIX-wiecznej Europie polskim artystą. Niejednokrotnie porównywany był z Paganinim. „Lipiński to polski Paganini” – można usłyszeć obiegową opinię. Jednakże świadectwa z epoki i spuścizna muzyczna pozostawiona przez obydwu wirtuozów świadczą o tym, że powinno się mówić raczej: Paganini - to włoski Lipiński.