Historia

555 latRadzyń otrzymał prawa miejskie 555 lat temu - 31. marca 1468 roku. Przypomnijmy okoliczności historyczne tego wydarzenia.

555 lat temu...
Jest rok 1468. Na tronie zasiada Kazimierz Jagiellończyk (1427-1492) - jeden z najaktywniejszych polskich władców. W latach 1454-1466 prowadził wojnę z Zakonem Krzyżackim (tzw. trzynastoletnią), zakończoną II pokojem toruńskim, na mocy którego Korona po 158 latach odzyskała Pomorze Gdańskie. To ułatwiło rozwój gospodarczy kraju. Władca przyczynił się do wzmocnienia znaczenia szlachty. W 1468 roku odbył się w Piotrkowie najstarszy sejm walny koronny „dwuizbowy”, na którym zebrali się król, członkowie rady oraz posłowie, wybrani na sejmikach. Ta data to początek parlamentaryzmu w Polsce.

potocki eustachy 2W lutym 1768 roku zmarli ówcześni właściciele radzyńskiego pałacu – Marianna i Eustachy Potoccy. Ona odeszła do Pana 20 lutego, on cztery dni później - 24 lutego. Za ich czasów Radzyń był małą metropolią, punktem rozpoznawalnym na kulturalnej mapie Europy. Niestety, złoty okres Radzynia nie trwał długo. Po przedwczesnej śmierci małżonków dalsze losy rodziny i Polski nie pozwoliły rezydencji i miastu powrócić do dawnej świetności i roli, jaką pałac pełnił w II połowie XVIII wieku.

powstanie mogiłaPowstanie Styczniowe – narodowy zryw wolnościowy z 1863 r. jest dla Radzynia Podlaskiego ważnym wydarzeniem. Świadczą o tym zarówno historyczne pamiątki – mogiła powstańców przy ul. Powstańców Styczniowych, groby uczestników Powstania Styczniowego na cmentarzu parafialnym, krzyż z kaplicy Pana Jezusa w kościele Świętej Trójcy, przy którym idący do powstania składali przysięgę, ale także upamiętnienia: imię Bohaterów Powstania Styczniowego nadane Szkole Podstawowej nr 1, nazwy ulic: Powstania Styczniowego, Powstańców Styczniowych, Bronisława Deskura, Romualda Traugutta, Karola Krysińskiego.

555lat radzyniaW roku 2023 Radzyń Podlaski obchodzi 555. rocznicę uzyskania praw miejskich. Z tej okazji Radzyński Ośrodek Kultury przygotował szereg inicjatyw mających na celu uczczenie tego jubileuszu (więcej szczegółów już wkrótce). Powstało też logo, które przez cały rok będzie firmowało rocznicowe wydarzenia.

lipiński216 grudnia 1861 r. w Urłowie (dzisiejsza Ukraina) zmarł genialny wirtuoz skrzypiec urodzony w Radzyniu Podlaskim. Był największym polskim kompozytorem przed Chopinem i - obok niego - najpopularniejszym w XIX-wiecznej Europie polskim artystą. Niejednokrotnie porównywany był z Paganinim. „Lipiński to polski Paganini” – można usłyszeć obiegową opinię. Jednakże świadectwa z epoki i spuścizna muzyczna pozostawiona przez obydwu wirtuozów świadczą o tym, że powinno się mówić raczej: Paganini - to włoski Lipiński.

nagrobek Mniszchów1mmZ historią Radzynia związanych jest trzech Mikołajów – postaci historycznych, ważnych nie tylko dla naszego miasta, ale i Rzeczypospolitej. W radzyńskim kosciele Świętej Trójcy znajdują się dwa wysokiej klasy artystycznej obrazy Świętego MIkołaja. Może warto o tym przypomnieć 6. grudnia.

1 wrzesnia radzynWe wrześniu 1939 r. Radzyń podzielił losy reszty kraju. W pierwszych dniach wojny przez Radzyń i okolice przewalały się liczone w milionach masy uciekinierów z Warszawy i innych regionów kraju (m.in. z Wielkopolski), którzy uciekali w kierunku Brześcia.

1920Bitwa Warszawska, zwana Cudem nad Wisłą uważana jest za jedną z 18 bitew przełomowych dla losów świata. Stoczona w dniach 13-25 sierpnia 1920 r. zadecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i przekreśliła plany rozprzestrzenienia rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią.

korpus remont 45m 2373 lata temu – 15 sierpnia 1649 roku miała miejsce bitwa pod Zborowem. Gdy wojska koronne pod wodzą króla Jana Kazimierza maszerowały na odsiecz obleganemu Zbarażowi (temat znany dzięki powieści i filmowi „Ogniem i mieczem”), zostały niespodziewanie zaatakowane przez Tatarów i Kozaków pod Zborowem. Tam – według przekazów - życie władcy ocalił Stanisław „Rewera” Potocki – pradziadek właściciela pałacu – Eustachego.

teatr historii 2Miasto Radzyń Podlaski i Radzyński Ośrodek Kultury zapraszają do odwiedzenia mobilnego Wirtualnego Teatru Historii „Niepodległa”. W dniach 26-28 sierpnia dostępny będzie on dla zwiedzających na parkingu przed pałacem Potockich. Wstęp wolny. – Na trasie mobilnego centrum edukacyjnego znajduje się 40 miejscowości w całej Polsce, w tym Radzyń Podlaski. Na multimedialnej i interaktywnej wystawie przygotowanej przez Biuro Programu „Niepodległa” zaprezentowana zostanie historia polskiej niepodległości. Dostępna będzie ona dla zwiedzających bezpłatnie przez trzy dni – powiedział nam Robert Mazurek, dyrektor ROK.