potocki eustachy 2W lutym 1768 roku zmarli ówcześni właściciele radzyńskiego pałacu – Marianna i Eustachy Potoccy. Ona odeszła do Pana 20 lutego, on cztery dni później - 24 lutego. Za ich czasów Radzyń był małą metropolią, punktem rozpoznawalnym na kulturalnej mapie Europy. Niestety, złoty okres Radzynia nie trwał długo. Po przedwczesnej śmierci małżonków dalsze losy rodziny i Polski nie pozwoliły rezydencji i miastu powrócić do dawnej świetności i roli, jaką pałac pełnił w II połowie XVIII wieku.
Eustachy Potocki (1720-1768) herbu Pilawa pochodził z hetmańskiego rodu. Od 1740 roku zaangażowany był w życie polityczne. Posłował z województwa podolskiego i lubelskiego oraz z ziemi halickiej i inflanckiej. Karierę polityczną – wzorem przodków - łączył z wojskową: był pułkownikiem, następnie generał-majorem wojsk koronnych, generałem-lejtnantem kawalerii koronnej oraz rotmistrzem chorągwi pancernej, wreszcie w 1759 r. został mianowany generałem artylerii litewskiej. Sprawował też ważne urzędy: był deputatem bełskim do Trybunału Głównego Koronnego (1750), w 1754 został mianowany cześnikiem koronnym i marszałkiem Trybunału Głównego Koronnego w Lublinie. Za zasługi otrzymał Order Orła Białego. W latach 1762-1767 był starostą lwowskim.
Cieszył się wielkim autorytetem wśród szlachty, znajdował się nawet w gronie poważnych kandydatów do korony.
Eustachy Potocki działał również na niwie gospodarczej. Zakładał jurydyki – osady, które miały na celu kolonizację nieużytków w okolicach Warszawy. Jedną z nich, założoną w 1762 r., nazwał Marienstadt (Miasto Marii), aby uczcić swą żonę Mariannę.
 
Małżonkowie postanowili w Radzyniu stworzyć siedzibę rodową godną pozycji, jaką zajmowali w Rzeczpospolitej. Im radzyński pałac – europejska perła rokoka – zawdzięcza obecny kształt. Przebudowę zlecili najwybitniejszym specjalistom, min. królewskiemu architektowi Jakubowi Fontanie i rzeźbiarzowi Janowi Chryzostomowi Redlerowi.
Ich pałac w Radzyniu stał się ośrodkiem promieniującym na całą Rzeczpospolitą, ale także ważnym w skali Europy. Na dworze działał teatr i orkiestra.
W pałacu zgromadzone zostały olbrzymie zbiory biblioteczne, wcześniej rozproszone po całym kraju, pochodzące z bibliotek Szczuków, Kątskich i Potockich. Wnętrza wypełniały wspaniałe meble, ściany zdobiły gobeliny, obrazy i supraporty. W czasach Eustachego i Marianny Potockich pałac przeżywał czasy świetności: tu skupiało się życie rodzinne, ale także kulturalne i towarzyskie. Zaangażowanie polityczne Eustachego i jego popularność wśród szlachty, a także pełnione funkcje i urzędy, wymuszały określony tryb życia. Wspaniała siedziba przyciągała gości, organizowano bale, koncerty, wieczornice, polowania. Przyjacielem małżonków i bywalcem pałacu był bp Ignacy Krasicki, który tu udzielił ślubu ich córce Cecylii Urszuli z księciem Hieronimem Januszem Sanguszką (4 lutego 1767).
Potoccy zatroszczyli się również o pobliski kościół pw. Świętej Trójcy. Im zawdzięczamy piękną dzwonnicę projektu Jakuba Fontany oraz parkan otaczający plac kościelny, nowe ołtarze boczne, murowany szpital (obecnie parterowy budynek zwany „starą plebanią” przy ul. Ostrowieckiej).
 
Marianna zmarła 20 lutego 1768 r. Tragiczna wiadomość zastała Eustachego w Radzyniu. „Jenerał serdecznie ją kochał i tak mocno pożałował tej straty, że zaraz upadł na łoże boleści pod ciężarem zmartwienia” (cyt. za: Joanna Kowalik, jw. s. 40). 22 lutego spisał testament, w którym rozporządził co następuje „.. Za duszę moią do Kościoła Syrnickiego Summę Piętnaście Tysięcy Złotych Polskich naznaczam, drugąż podobnąż Piętnaście Tysięcy Złp. do Kościoła Radzyńskiego za duszę zony moiey nayukochanszey postanawiam. Które to Summy aby były za doyściem lat Naystarszego Syna Kajetana Sposobem fundowanym zapisane, aby przy każdym Kościele Xsiądz był konsekrowany dla odprawienia Mszy codziennych za Duszę moią i żony moiey.” (Krzysztof Gombin: „Eustachy Potocki (1719-1768) i jego działalność na polu sztuki”. Cytat za Tadeusz Semeniuk „Kalendarium....” r. 2006, s. 50). Mimo choroby podążył do Warszawy. Zmarł 24 lutego.

Po Eustachostwie Radzyń dziedziczyli kolejno synowie: najstarszy Kajetan, potem Stanisław Kostka wreszcie Jan Eryk Nepomucen.