Wątki radzyńskie związane ze 100-leciem odzyskania przez Polskę Niepodległości podjęte zostały podczas spotkania w Radzyńskim Ośrodku Kultury, które odbyło się w Narodowe Święto Niepodległości 11 listopada. Przybyli wysłuchali wykładu prof. Dariusza Magiera na temat koncepcji odzyskania niepodległości przedstawionych przez właściciela dóbr radzyńskich - Bronisława Szlubowskiego oraz obejrzeli spektakl przygotowany przez Szkołę Podstawową nr 1 z okazji stulecia istnienia placówki oraz 200-lecia oświaty publicznej w Radzyniu.

Prof. Dariusz Magier podkreślił, że w czasie I wojny światowej sprawą polską żyły nie tylko metropolie, ale i prowincja, gdzie znajdowały się ośrodki intelektualne, „które promieniowały kulturą i myślą polityczną na okoliczne tereny”. Jednym z nich był Radzyń. Ówczesny właściciel dóbr radzyńskich - Bronisław Szlubowski imponował oczytaniem, głęboko zaangażowany był w życie polityczne, w obronę wiary i polskości, prowadził szeroką działalność gospodarczą, rozwijając w majątku różne gałęzie przemysłu, ale także – patriotyczną, społeczną i charytatywną. W latach 1914-15 wydawał w Warszawie dziennik “Głos” omawiający bieżące wydarzenia w kraju i na świecie. Na początku 1918 pod pseudonimem Korwin wydał broszurę zatytułowaną „Jak w obecnej chwili przedstawia się sprawa polska – kilaka uwag na czasie”, w której zaprezentował różne koncepcje odzyskania przez Polskę niepodległości (w razie zwycięstwa Niemiec, w oparciu o monarchię austro-węgierską oraz w przypadku zwycięstwa państw centralnych – Ententy w wariantach – z Rosją i bez Rosji).

Jak podkreślił prelegent, lektura broszury sprawia, że jej autor ukazuje się jako postać dużego formatu, w swych analizach politycznych niezwykle przenikliwa, trafnie przewidująca rozwój wypadków. - Jego spojrzenie na sprawę polską jest klarowne. Nawet dzisiaj, po upływie 100 lat trudno zarzucić mu błędy. Chociaż porażki 3 zaborców trudno było sobie wyobrazić, zwycięstwo Ententy bez Rosji oddaje z grubsza to, co nastąpiło – oceniał prof. Dariusz Magier. Swe wystąpienie zakończył słowami Bronisława Szlubowskiego, które nie utraciły na aktualności: “Bieg historii zaszczycił naszą generację włożeniem na nią roli odbudowy państwa. Żeby więc ta historia w przyszłości nie ochrzciła nas mianem mazgajów i kapryśnych dzieci, korzystajmy nie zwlekając z przedstawionych tu propozycji, jedynych mogących nam zabezpieczyć potężny, silny i długotrwały byt państwowy.

A tymczasem nałożywszy więzy na nasze warcholstwo, prywatę i krytykomanię wraz z wielowiekowymi kajdanami wszczepioną w nasze jestestwo, a pozbywszy się naszych dezorganizacyjnych skłonności, starajmy się dostarczyć w naszych osobach te podwaliny, na których łatwiej uda się odbudować te wielkie rzeczy, którym na imię Polska.”

Następnie młodzież Szkoły Podstawowej nr 1 zaprezentowała część artystyczną, w której została przypomniana licząca dwa stulecia historia oświaty w naszym mieście – począwszy od założenie pierwszej szkoły w radzyńskim pałacu przez Annę Sapieżynę w 1818 r., powstanie styczniowe, okres rusyfikacji, odzyskanie niepodległości, utworzenie szkoły publicznej w 1918 r., następnie II wojnę światową i tajne nauczanie, za które życie oddało sześcioro radzyńskich nauczycieli. Ukazane zostały także wybitne postaci związane z naszym miastem: Karol Lipiński, Józef Buchbinder, Tadeusz Prejzner i Włodzimierz Nahorny.

Recytacje strof o Radzyniu przeplecione były krótkimi inscenizacjami, piosenkami w wykonaniu chóru i solistów, tańcem; szczególnie wzruszający był taniec z biało-czerwoną flagą, który zakończył spektakl.

Część artystyczną przygotowały: Mirosława Pałasz i Barbara Ejsmont.

- To dzisiejsze wydarzenie artystyczne pokazuje, czym jest patriotyzm dnia dzisiejszego – to jest to przepiękne wychowanie dzieci mi młodzieży – mówił na zakończenie burmistrz Jerzy Rębek. - Trwajcie w postawie tworzenia dobra wspólnego – apelował do młodych, ich wychowawców, rodziców i dziadków, dziękując za udział i przygotowanie przedstawienia.