Historia

wojna radzynWe wrześniu 1939 r. nasze miasto podzieliło losy reszty kraju W pierwszych dniach wojny przez Radzyń i okolice przewalały się liczone w milionach masy uciekinierów z Warszawy i innych regionów kraju (m.in. z Wielkopolski), którzy udawali się w kierunku Brześcia. W Radzyniu znalazło schronienie i pomoc wiele setek polskich rodzin wysiedlonych przez okupanta z terenów przyłączonych do Rzeszy. Radzyń był pod tym względem na pierwszym miejscu w województwie lubelskim.

oranzeria002Budynek oranżerii to perła rokoka, stanowi arcydzieło klasy europejskiej. Urzeka pięknem i harmonią. Budowla – podobnie jak pałac – jest dziełem Jakuba Fontany. Znajduje się we wschodniej części parku. Została wzniesiona ok. 1756 r. na planie dwóch krzyżujących się prostokątów. Korpus główny jest ustawiony frontem na południe, dobudówka mieści w sobie schody prowadzące na galerię części głównej, gdyż oranżeria za czasów Potockich pełniła rolę teatru.

02Równo 670 lat temu – 15 sierpnia 1649 roku miała miejsce bitwa pod Zborowem. Gdy wojska koronne pod wodzą króla Jana Kazimierza maszerowały na odsiecz obleganemu Zbarażowi (temat znany dzięki powieści i filmowi „Ogniem i mieczem”), zostały niespodziewanie zaatakowane przez Tatarów i Kozaków pod Zborowem.Tam – według przekazów - życie władcy ocalił Stanisław „Rewera” Potocki – pradziadek właściciela pałacu – Eustachego.

bolszewikW czasie wojny polsko-sowieckiej z 1920 roku nasze miasto było okupowane tydzień (10-16 sierpnia) przez Sowietów. Dr Dariusz Magier poświęcił tym wydarzeniom książkę zatytułowaną "Czas bolszewika. Sowiecka okupacja Radzynia w sierpniu 1920 roku w relacjach świadków". Poniżej wywiad z autorem.

mniszech nagrobekW lipcu tego roku świat obchodzi 50. rocznicę lądowania człowieka na Księżycu. Warto zdementować  tę informację: nawet dzieci wiedzą, że pierwszym człowiekiem, który postawił nogę na Srebrnym Globie, był Jan Twardowski, a wydarzyło się to nie 50, a 446 lat temu. Menadżerem i sponsorem podróży był 23-letni wówczas Mikołaj Mniszech – właściciel Radzynia!!! Jak do tego doszło?

Warszawska 5AJeszcze w tym roku przeprowadzony zostanie remont budynku przy ul. Warszawskiej 5A, w którym znajdował się w czasie okupacji areszt Gestapo, a w czasach stalinowskich - wiezienie Urzędu Bezpieczeństwa. Kolejnym krokiem będzie urządzenie w tym miejscu placówki muzealnej poświęconej ofiarom dwóch XX-wiecznych totalitaryzmów: niemieckiego nazizmu  i komunizmu. Jednym z jej j elementem będą prawdopodobne odkryte niedawno na dziedzińcu macewy.

DSC 0033 3Gościem spotkania, które odbyło się w Klubie Seniora 8 marca była Ewa Koziara – historyk, dziennikarka,  autorka książki „Antopol-Tokary. Wskrzeszone wspomnienia”, obecnie dyrektor  Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży OHP w Białej Podlaskiej. Publikacja poświęcona jest żeńskiej gałęzi rodziny Szlubowskich. Przy okazji jednak uczestnicy spotkania dowiedzieli się ważnych informacji dotyczacych Radzynia.

p1010056W 26. rocznicę śmierci ks. Józefa Rącza w parafii Świętej Trójcy w Radzyniu została odprawiona Msza św. w intencji kapłana, którą sprawowali ks. płk. Sławomir Niewęgłowski oraz proboszcz parafii – ks. kan. Krzysztof Pawelec – obaj związani z Ruchem Światło-Życie. - Ks. Józef Rącz pomagał rozpoznać wolę Bożą i odnaleźć swoje miejsce we wspólnocie Kościoła, uczył odpowiedzialności za Kościół, także  w wymiarze parafialnym i wspólnotowym – mówił w homilii ks. S. Niewęgłowski.

powstanie styczniowePowstanie Styczniowe – narodowy zryw wolnościowy z 1863 r. jest dla Radzynia ważnym wydarzeniem. Świadczy o tym wielość historycznych pamiątek (mogiła powstańców przy ul. Powstańców Styczniowych, groby uczestników Powstania Styczniowego na cmentarzu parafialnym, krzyż z kaplicy Pana Jezusa w kościele Świętej Trójcy, przy którym idący do powstania składali przysięgę), ale także upamiętnienia: imię Bohaterów Powstania Styczniowego nadane Szkole Podstawowej nr 1, nazwy ulic: Powstania Styczniowego, Powstańców Styczniowych, Romualda Traugutta, Karola Krysińskiego.

Ostatnio pisaliśmy o 550-leciu nadania praw miejskich Radzyniowi. Teraz cofnijmy się w czasie, bo początek miasta nie oznaczał początku osadnictwa na naszym terenie. To zaczęło się 53 lata wcześniej, a zawdzięczamy je Mikołajowi Cebulce herbu Cielepała z Czechowa.

herb grotWłaśnie dzisiaj - 31 marca przypada rocznica nadania prawa miejskich naszemu miastu. Zachęcamy do zapoznania się z historią jego powstania.

smierc krolaWażną, wpływową familią związaną z Radzyniem ponad wiek: od roku 1540 do 1653, byli Mniszchowie. Niestety, jej ówcześni czołowi przedstawiciele w historii Polski nie okryli się dobrą sławą - choć się w niej mocno zaznaczyli.

herbW przyszłym roku obchodzić będziemy 550. rocznicę nadania praw miejskich naszej miejscowości. To okazja, by przypomnieć ważne fakty z dziejów Radzynia, który ma długą i niezwykle interesującą historię. Wydarzenia, jakie tu miały miejsce, właściciele, którzy tu przebywali i tworzyli dzieje Radzynia – pozwalają śledzić dzieje Rzeczypospolitej.

anna sapiezanka czartoryskaDwieście lat temu – 25 września 1817 roku Pałac Potockich był świadkiem niecodziennej uroczystości: w Radzyniu odbył się ślub Anny Zofii Sapieżanki z księciem Adamem Jerzym Czartoryskim (Tak, tak! Tym od Hotelu Lambert). Mimo dużej różnicy wieku, małżonków połączyła wielka miłość, której patronką, szczególnie w trudnych latach emigracji, była zapobiegliwa matka i teściowa – Anna Sapieżyna.

W roku 1799 właścicielką radzyńskiego pałacu – za pośrednictwem ks. Stanisława Staszica - stała się słynąca z gospodarskiej zapobiegliwości Anna Sapieżyna (1772-1859). Była ona córką Andrzeja Zamoyskiego - kanclerza wielkiego koronnego i wychowanką ks. Stanisława Staszica, który rozbudził w swej uczennicy zainteresowania matematyką i naukami przyrodniczymi, nauczył kierowania sprawami majątkowymi. Należała do elity kulturalnej, intelektualnej i patriotycznej kraju. Poza tym była silną, zaradną, gospodarną, pracowitą osobą. W dodatku wielka patriotka – ale już pozytywistyczna. Po prostu bizneswomen! Wzór dla współczesnych kobiet, które łączą obowiązki macierzyńskie z pracą.

DSC 0078Kościół pw. Świętej Trójcy w Radzyniu jest nie tylko obiektem sakralnym, wyjątkowym skarbem architektury, ale również stanowi swoiste muzeum, w którego wnętrzu zgromadzone i wyeksponowane są wysokiej klasy dzieła sztuki. Badania archeologiczne przeprowadzone w kryptach w kwietniu bieżącego roku pokazały, że i tam znajdują się cenne obiekty, będące świadectwem wielkiej przeszłości miasta.

DSC 0039Rekonesans archeologiczny w kryptach pod kościołem pw. Świętej Trójcy w Radzyniu Podlaskim prowadziła w dniach 24-27 kwietnia ekipa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu pod kierunkiem prof. dr hab. Małgorzaty Grupy. To, co tam odnaleźli, określają krótko: - Bezcenne. Materiał jest rewelacyjny. To jest perełka.